Canxi là chất khoáng thiết yếu cho hoạt động bình thường của rất nhiều quá trình nội và ngoại bào khác nhau bao gồm co cơ, dẫn truyền thần kinh, phóng thích hormone và đông máu. Ngoài ra, ion canxi còn đóng một vai trò lớn trong hệ thống truyền tin nội bào và liên quan đến quá trình điều hòa hoạt động của nhiều enzyme khác nhau. Do đó duy trì hằng định nội môi canxi có ý nghĩa sống còn đối với cơ thể.
Các nguyên nhân làm hạ canxi máu:
Hạ canxi máu là khi nồng độ canxi toàn phần trong máu dưới 8,8mg/dL (2,20mmol/l) trong điều kiện protein huyết thanh bình thường, hoặc canxi iôn hoá dưới 4,7mg/dL (1,17mmol/L). Có nhiều nguyên nhân gây ra hạ canxi máu nên, trong đó chủ yếu là:
- Thiếu vitamin D dẫn đến cơ thể giảm khả năng hấp canxi.
- Thức ăn thiếu canxi.
- Hấp thu kém trong những bệnh như cắt đoạn ruột, hội chứng kém hấp thu.
- Giảm canxi do nguyên nhân tâm lý như giảm albumin huyết thanh, tăng phosphate máu hoặc do dùng thuốc kích thích beta 2 kéo dài.
- Bệnh lý thận: bệnh lý ống thận, suy thận… dùng thuốc lợi tiểu kiểu furosemid quá nhiều gây tăng đào thải canxi.
- Các rối loạn nội tiết: suy tuyến cận giáp trạng, tăng tiết calcitonin trong ung thư tuyến giáp... (Tuyến cận giáp đóng vai trò quan trọng trong chuyển hoá can-xi, phốt-pho, nếu hạ can-xi tức là tuyến cận giáp có vấn đề).
Triệu chứng:
- Xuất hiện những cơn co giật toàn thân.
- Tê bì đầu chi, lưỡi, quanh miệng, kèm cảm giác lo âu, co thắt các cơ ở đầu chi, các cơ co bóp không tự chủ làm cho cơ thể đau đớn khi cử động.
- Các cơ thanh quản bị duỗi cứng làm cho thanh quản hẹp lại gây hiện tượng khó thở, suy hô hấp.
- Đau bụng kiểu chuột rút, đái dắt, rối loạn nhịp tim.
- Hạ canxi kéo dài sẽ gây đục thuỷ tinh thể ở người lớn, và gây chậm tăng trưởng, còi xương ở trẻ nhỏ.
Sơ cứu người bị hạ canxi máu:
- Khi gặp trường hợp bị hạ canxi, phải thật bình tĩnh, đỡ bệnh nhân rồi đưa vào chỗ mát để nghỉ ngơi. Vỗ nhẹ 2 bên má bệnh nhân để giữ cho bệnh nhân tỉnh táo. Nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung (ở giữa mũi và miệng).
- Dùng 1 viên Canxi Sandoz viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi thuốc tan hết thì cho bệnh nhân uống. Nếu 2 hàm răng bệnh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng bệnh nhân, hoặc đánh thức cho bệnh nhân tỉnh để uống thuốc.

Thuốc Canxi Sandoz (Ảnh: Internet)